Dziś proponuję proste ćwiczenie – obserwację, jak zachowuje nasza twarz podczas mówienia. Dzięki takiej obserwacji możemy bez trudu „wyłapać” niekorzystne tendencje, zauważyć dziwne, nieuzasadnione ruchy mięśni mimicznych, z których wcześniej nie zdawaliśmy sobie sprawy, a które bez wątpienia wpływają na to, jak jesteśmy odbierani.
Możemy też sprawdzić, czy mówiąc wysyłamy sygnały o pewności i opanowaniu, czy też zdenerwowaniu, dystansie, niechęci, czy wreszcie braku zaangażowania.
Oto zadanie.
Nagraj krótką wypowiedź lub skorzystaj z nagrania, które już masz. Mam na myśli nagranie wideo. Najlepiej, żeby to była wypowiedź o dość neutralnej treści, której przedstawianie nie wywołuje w Tobie silnych emocji. Postaraj się też nie starać za bardzo 😉. Chodzi o jak najbardziej naturalny efekt.
Następnie odtwórz to nagranie, ale wyłączając dźwięk. 🔇
Bez dźwięku łatwiej Ci będzie skupić się na wrażeniach, które wiążą się z tym, co widzisz na ekranie, czyli na tym, co rozmówcom komunikuje Twoja mimika.
Obserwację prowadź od ogółu do szczegółu.
Najpierw zwróć uwagę na ogólne wrażenie. Sprawdź, czy Twoja twarz jest pogodna, odprężona, życzliwa, czy raczej napięta, zafrasowana, zmartwiona. A może groźna, surowa, oceniająca?
Następnie bardziej metodycznie prześledź mimikę.
Zwróć uwagę na czoło i brwi. Sprawdź, czy nie marszczysz czoła, nie unosisz przesadnie brwi, nie ściągasz ich w groźnym grymasie.
Zwróć uwagę na oczy. Czy utrzymujesz kontakt wzrokowy, czy nie uciekasz oczami na boki, w górę, w dół, nie przymykasz powiek, nie mrugasz zbyt często? A może przeciwnie – w skupieniu starasz się w ogóle nie mrugać i wytrzeszczasz oczy?
Sprawdź, czy Twoja dolna część twarzy jest napięta, czy rozluźniona.
Jeśli jest napięta, od razu rzuci się to w oczy. Zauważysz napięte (jakby wciągnięte do środka) policzki, nieruchome (lub niemrawo poruszające się) wargi, ściśnięte, napięte kąciki ust. Zwróć też uwagę na symetrię ruchu warg, czy obie strony warg jednakowo się angażują w mówienie? To ważne, bo każda asymetria bardzo przyciąga uwagę. Jeśli widzimy mówcę, który mówi jedną stroną ust, od razu nasza uwaga na tym właśnie jednostronnym ruchu się skupia.
Zwróć uwagę, jak pracuje Twoja żuchwa, gdy mówisz. Porusza się w dół? Widać od czasu do czasu przestrzeń między górnymi i dolnymi zębami, czy raczej sprawiasz wrażenie osoby cedzącej słowa przez zaciśnięte zęby? A może wysuwasz żuchwę do przodu? Albo mówiąc, nienaturalnie napinasz podbródek?
Po co Ci ta wiedza?
Przydaje się, jeżeli chcesz bardziej świadomie kształtować swój wizerunek, lepiej się prezentować podczas wystąpień, mówić wyraźniej, w bardziej zaangażowany, ale też bardziej angażujący sposób.
I nie, nie chodzi o to, żeby zachować podczas mówienia twarz bez wyrazu i bez żadnej ekspresji, ani też o to, żeby kontrolować każdy, najmniejszy nawet ruch. Chodzi raczej o to, by wyeliminować to, co dla twoich odbiorców będzie niepotrzebnym rozpraszaczem, czymś, co przykuwa uwagę, choć nie powinno (jak np. dziwne ruchy brwi). Ale też to, co będzie im wysyłało komunikat o braku zaangażowania (jak np. nieruchome wargi i brak kontaktu wzrokowego), czy wreszcie to, co będzie wyraźnie wskazywało na zdenerwowanie (jak np. nieskupiony, rozbiegany wzrok, zaciśnięta żuchwa, napięte policzki i dolna część twarzy).
Podsumujmy zatem. Czego unikać?
❌ rozbieganego, niespokojnego wzroku
❌ braku kontaktu wzrokowego
❌ częstego mrugania, przymykania oczu, gdy się namyślasz
❌ mocnego unoszenia brwi
❌ mocnego marszczenia czoła
❌ napięcia widocznego na twarzy
❌ przesadzonego, jakby „przyklejonego” uśmiechu
❌ nieaktywnych, nieruchomych warg
❌ ust ściągniętych w „dziubek”
❌ mówienia przez zaciśnięte zęby
Co będzie korzystne?
✅ spokojny, pogodny wyraz twarzy
✅ rozchmurzone czoło
✅ delikatny, ledwie zauważalny uśmiech
✅ spokojne, skupione (ale nie świdrujące!) spojrzenie
✅ dobry kontakt wzrokowy z odbiorcami (w przypadku nagrania z obiektywem kamery)
✅ wyraźne, ale nieprzesadzone ruchy żuchwy i warg (które poza wrażeniem większego zaangażowania w wypowiedź, z pewnością także bardzo pozytywnie wpłyną na wyrazistość wypowiedzi i dykcję).
